Zaburzenie lękowe z napadami paniki w rozumieniu psychoterapii poznawczo-behawioralnej.
Zaburzenia lękowe to grupa zaburzeń, których wspólną cechą jest nadmierny strach i lęk, a także wynikające z nich zakłócenia w zachowaniu. Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń lękowych należą między innymi: zaburzenie lękowe z napadami paniki, fobia społeczna, zaburzenie lękowe uogólnione, fobia specyficzna, lęko zdrowie oraz zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Jednostka doświadczająca zaburzeń lękowych nadmiernie zaabsorbowana jest postrzeganym przez siebie zagrożeniem, jednocześnie nie dostrzegając swoich możliwości poradzenia sobie z nim. Najbardziej charakterystyczne treści poznawcze dla osób doświadczających zaburzeń lękowych to negatywne myśli automatyczne, myśli obsesyjne, a przede wszystkim zamartwianie się.
Dużą rolę w podtrzymywaniu zaburzenia grają schematy poznawcze pacjenta, które rzeczywistość przedstawiają jako zgrażającą, a JA jako bezbronne. Same objawy fizjologiczne lęku (drżenie ciała, kołatanie serca, duszność) mogą być odbierane jako zagrażające i pełnić rolę wyzwalacza-tak właśnie dzieje się w przypadku zaburzenia lękowego z napadami paniki.
Zaburzenie lękowe z napadami paniki
Napad paniki to nagłe pojawienie się lęku, któremu towarzyszą specyficzne objawy somatyczne lub poznawcze. Epizod trwa przeciętnie do 20 minut. W okresie 10 minut co najmniej 4 objawy muszą narastaćlub się utrzymywać. Najczęściej obserwowane objawy somatyczneto: kołatanie serca, zawroty głowy, pocenie, poczucie dławienia się, drżenie rąk, dygotanie, duszności, depresonalizacja.
Objawy poznawcze: strach przed umieraniem, uduszeniem się, popadnięciemw obłęd itd. W zaburzeniu lękowym z napadami paniki ataki mają charakter nieoczekiwany.
WAŻNE! Pojedynczy napad paniki nie jest wystarczający do zdiagnozowania zaburzenia i nie musi świadczyć o psychopatologii, a spodziewane ataki występującezawsze w podobnym kontekście np. sytuacji społecznej, w tłumie nie są charakterystyczne dla zaburzenia lękowego z napadami paniki, a raczej współwystępują z innymi zaburzeniami (lękowymi, afektywnymi).
Pacjenci doświadczający napadów paniki stają się wyczuleni na doznania somatyczne, które natychmiastowo wywołują lęk, sprzyjając jednocześnie wystąpieniu kolejnego ataku. Stosują wiele zachowań zabezpieczających, które często wbrew oczekiwaniom mogą nasilać objawy, a także uniemożliwiają obalenie założenia, że dzięki zachowaniu zabezpieczającemu pacjentowi udało się uniknąć katastrofy, która w jego rozumowaniu w innym przypadku mogłaby wystąpić. Kolejnym mechanizmem stosowanym przez osoby doświadczające napadów paniki jest unikanie(np. zatłoczonych miejsc,ćwiczeń fizycznych), które ogranicza możliwość odczuwania lęku, a co za tym idzie-nie pozwala pacjentowi dostrzec, że lęk w gruncie rzeczy nie jest groźny i nie prowadzi do katastrofy.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzenia lękowego z napadami paniki
• Psychoedukacja
• Samomonitorowanie (zapisy ataków paniki oraz codziennego nastroju)
• Restrukturyzacja poznawcza
• Ekspozycje z zaniechaniem zachowań zabezpieczających
Rozpoznajesz u siebie objawy wyszczególnione w powyższym artykule? Psychoterapia bądź psychoterapia połączona z farmakoterapią pomogą Ci poradzić sobie z nadmiernym lękiem i zminimalizować częstotliwość doświadczania ataków paniki.
Mgr Julia Bańdo, psycholog
Pełny program „Tygodnia otwartego” publikujemy tutaj.
Fot. Archiwum „Nowin Andrychowskich”