Wnioski są alarmujące: smog skraca życie o blisko dwa lata, czyli bardziej, niż palenie papierosów. Zawarte w nim substancje – głównie pyły PM10 i PM2,5 – zwiększają ryzyko m.in. chorób płuc i serca, przewlekłych chorób układu oddechowego, udaru, wpływają niekorzystnie na płodność dorosłych i rozwój psycho-fizyczny dzieci.
Z kolei badania Europejskiej Agencji Środowiskowej (EEA) pokazują, że na naszym kontynencie zanieczyszczenie powietrza odpowiada za 13 procent przedwczesnych zgonów. Smog czyni także organizmy ludzi bardziej podatnymi na wirusa COVID-19, komplikuje przebieg wywołanej nim choroby, która atakuje głównie układ oddechowy, i zmniejsza szanse na pokonanie jej. Niestety, Polska od lat plasuje się w europejskiej czołówce krajów o najgorszym stanie powietrza, a w naszym województwie liczba osób oddychających smogiem stanowi prawie 50 proc. populacji.
Przyczyną takiej sytuacji jest przede wszystkim spalanie paliw stałych – głównie węgla – w przestarzałych piecach domowych. Środki zaradcze, przyjęte przez Samorząd Województwa Małopolskiego, to uchwały antysmogowe dla Krakowa i Małopolski oraz obowiązujący od 27 października tego roku Program Ochrony Powietrza (POP). To kompleksowy projekt działań na rzecz poprawy jakości powietrza w naszym regionie, którego przestrzeganie pozwoli osiągnąć m.in. docelową redukcję emisji pyłów zawieszonych w atmosferze do roku 2023 oraz benzo(a)pirenu do roku 2026.
Do najważniejszych zadań określonych w POP należą: przyspieszenie wymiany przestarzałych pieców, promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez zapewnienie dla nich wyższego dofinansowania oraz usprawnienie systemu kontroli i ujednolicenie systemu alarmowania o zanieczyszczeniu powietrza. W pozyskaniu dotacji na wymianę pieca pomogą ekodoradcy, którzy już pracują w ponad 60 gminach Małopolski, a docelowo mają służyć mieszkańcom każdej z gmin. Lokalne samorządy zostały zobowiązane do wsparcia osób dotkniętych tzw. ubóstwem energetycznym, czyli takich, których nie stać na pokrycie kosztów ogrzewania swoich domów.
W zgłaszaniu przypadków naruszenia przepisów środowiskowych, m.in. spalania śmieci i niedozwolonych substancji, pomaga działająca na terenie całego województwa darmowa aplikacja Ekointerwencja. Od początku jej działania, od 10 marca bieżącego roku, wpłynęło blisko już ponad 3 700 zgłoszeń.
